Rodna ravnopravnost u Ciljevima održivog razvoja 2030

Cilj 5 – Rodna ravnopravnost – eliminisati sve oblike diskriminacije i nasilja nad ženama i djevojčicama, osigurati jednakost učešća u rukovođenju i donošenju odluka, uspostaviti rodnu ravnopravnost i osnažiti žene na svim nivoima kroz javne politike i zakonodavstvo;

Cilj 1 – Svijet bez siromaštva – osigurati jednaka prava žena i muškaraca na ekonomske resurse i na pristup osnovnim uslugama, vlasništvu zemljištem i drugim oblicima svojine (1.4.);

Cilj 4 – Kvalitetno obrazovanje – eliminisati rodnu nejednakost u obrazovanju (4.1., 4.2., 4.3., 4.5.);

Cilj 8 – Dostojanstven rad i ekonomski rad – postići punu i produktivnu zaposlenost i dostojanstven rad za sve žene i muškarce, kao i istu platu za rad jednake vrijednosti (8.5.);

Cilj 10 – Smanjenje nejednakosti – osigurati socijalnu, ekonomsku i političku inkluziju svih bez obzira na pol (10.2.)

Rodna ravnopravnost u Nacionalnoj strategiji održivog razvoja do 2030. godine

U Nacionalnoj strategiji održivog razvoja do 2030. godine, koja predstavlja implementacioni dokument Agende održivog razvoja 2030 u Crnoj Gori, kao najznačajniji problemi u crnogorskom društvu istaknuti su nedovoljna primjena Zakona o rodnoj ravnopravnosti u praksi, ograničena zastupljenost žena na odgovornim pozicijama i prisutnost tradicionalne podjele uloga između žene i muškarca. Ovim dokumentom je, shodno cilju održivog razvoja 5., eliminacija rodne diskriminacije prepoznata kao posebna mjera, koja podrazumjeva uklanjanje svih zakonskih, društvnih i ekonomskih barijera ženskom osnaživanju.

Crna Gora se opredijelila da, u okviru Strateškog cilja 2.1 – Aktivan odnos ključnih aktera prema održivosti razvoja, radi na sledećim mjerama:

Mjera 2.1.1 – Obezbijediti preduslove za zdrav razvoj pojedinca u okviru porodice (efikasno se boriti protiv nasilja u porodici, eliminisati sve oblike nasilja nad ženama i djevojčicama) – ciljni ishodi do 2030. godine su sledeći:

• Obezbijeđen univerzalan pristup uslugama seksualnog i reproduktivnog zdravlja, uključujući planiranje porodice, informisanje i edukaciju, kao i integrisanje reproduktivnog zdravlja u nacionalne strategije i programe;
• Eliminisani svi oblici nasilja nad svim ženama i djevojčicama u javnim i privatnim sferama, uključujući trgovinu ljudima i seksualne i druge vrste iskorišćavanja, te dječiji, rani i prisilni brak;
• Značajno smanjeni svi oblici nasilja, posebno nasilje u porodici, i sa njima povezane stope smrtnosti;

Mjera 2.1.2 – Eliminisati rodnu diskriminaciju – ciljni ishodi do 2030. godine su sledeći:

• Eliminisana politička, ekonomska i svaka druga diskriminacije po rodnoj osnovi;
• Minimum 40% žena u tijelima političkog odlučivanja na nacionalnom i lokalnom nivou;
• Eliminisani svi oblici nasilja nad svim ženama i djevojčicama u javnim i privatnim sferama, uključujući trgovinu ljudima i seksualne i druge vrste;
• Rodno ujednačeno učešće u neplaćenom radu;
• Rodno ujednačen udio u nezaposlenosti;
• Učvršćen nacionalni mehanizam za jednakost polova

U okviru ovog cilja su definisana 3 operativna, koji glase ovako:

1. Unaprijediti primjenu postojećeg normativnog okvira na sprovođenju politike rodne ravnopravnosti i zaštitu od diskriminacije po osnovu pola i roda;
2. Unaprijediti politike u oblasti obrazovanja, kulture i medija kako bi se smanjio nivo stereotipa i predrasuda prema ženama i osobama drugačijih polnih i rodnih identiteta;
3. Povećati nivo učešća žena i osoba drugačijih polnih i rodnih identiteta u oblastima koje omogućavaju pristup prirodnim i društvenim resursima i dobrobiti od korišćenja resursa.

U 2021. godini je usvojena i nova Strategija razvoja ženskog preduzetništva Crne Gore 2021-2024., kojom se uspostavlja kontinuitet u odnosu na prethodnu i koja sadrži viziju “Podsticajnog poslovnog ambijenta i sistemske programske i institucionalne podrške” koji “doprinose razvoju, održivosti i konkurentnosti preduzetništva žena koje postaje generator privrednog rasta, otvaranja novih radnih mjesta i ekonomskog razvoja Crne Gore”. Strategija sadrži 3 strateška cilja:

1. Izgradnja ambijenta povoljnog za održivi razvoj ženskog preduzetništva;
2. Obezbjeđivanje boljeg pristupa finansijama i jačanje konkurentnosti ženskog biznisa;
3. Zagovaranje interesa i pozicioniranost žena preduzetnica.

Crna Gora je u 2020. godini uspostavila Indeks Rodne Ravnopravnosti, u skladu sa metodologijom korišćenom za EIGE Indeks. Vrijednost tog indeksa iznosi 55 u odnosu na 100, što je znatno niže u poređenju sa srednjom vrijednošću u zemljama EU za 2020. godinu (67,9).  Na osnovu parametara na koje se indeks oslanja, najveća neravnopravnost je ustanovljena u domenima novca (CG 59,7 – EU 80,6) i moći (CG 35,1 – EU 53,5), a najmanje razlike postoje u oblastima rada (CG 65,2 – EU 72,2) i zdravlja (CG 86,9 – EU 88). Očekuju se nove, ažurirane vrijednosti indeksa za Crnu Goru koje će se oslanjati na stanje u 2021. godini.

U 2020. godini pokrenuta je Rodna mapa Crne Gore, koja pruža mogućnost da se na dinamičan i zanimljiv način građani informišu o stanju jednakosti među polovima u zemlji i statusu žena u ključnim oblastima poput politike, ekonomije, mira i bezbjednosti, rodno zasnovanog nasilja i LGBTQ prava.