Menu
UN pravni okvir u oblasti unutrašnjih poslova:
Konvencija Ujedinjenih nacija protiv transnacionalnog organizovanog kriminala i prateći protokoli-
Konvencija o eliminaciji svih oblika nasilja nad ženama (CEDAW).
Konvencija Ujedinjenih nacija o pravima djeteta
Program akcije Ujedinjenih nacija za sprječavanje, borbu protiv i iskorijenjavanje nezakonite trgovine malokalibarskim i lakim oružjem Protokol za borbu protiv nezakonite proizvodnje i trgovine vatrenim oružjem, pripadajućim djelovima i municijom
Konvencija Ujedinjenih nacija o smanjenju broja lica bez državljanstva
Konvencija o migracijama radi zapošljavanja
Konvencija o zaštiti prava radnika migranata i članova njihovih porodica
Konvencija protiv mučenja, torture i drugih okrutnih, nečovječnih i ponižavajućih postupaka ili kazni
Bečka konvencija o diplomatskim odnosima i Bečka konvencija o konzularnim odnosima
Programa Ujedinjenih nacija (UN) za smanjenje rizika od katastrofa i globalnog zagrijavanja
UN strategija za smanjenje katastrofa i Sendai okvir za smanjenje rizika od katastrofa
Savjet Evrope i EU:
Konvencija Savjeta Evrope o sprečavanju trgovine ljudima,
Konvencija Savjeta Evrope o suzbijanju i sprečavanju nasilja nad ženama i nasilja u porodici (Istanbulska konvencija)
Evropska konvencija o pravnom statusu radnika migranata
Konvencija o implementaciji šengenskog sporazuma
Evropska strategija za podršku smanjenju rizika od katastrofa u zemljama u razvoju
Druge međunarodne obaveze:
Mapa puta za održivo rješenje za suzbijanje nedozvoljenog posjedovanja, zloupotrebe i trgovine malokalibarskim i lakim oružjem/vatrenim oružjem i pripadajućom municijom/ na Zapadnom Balkanu od 2019. do 2025. godine
Politika unutrašnjih poslova u Ciljevima održivog razvoja 2030
Cilj 5 – Rodna ravnopravnost à Eliminisati sve oblike nasilja nad ženama i djevojčicama u javnoj i privatnoj sferi, uključujući trgovinu ljudima, odnosno seksualnu eksploataciju i druge oblike eksploatacije.
Cilj 9 – Industrija, inovacije i infrastrukture à 9.1:Razviti kvalitetnu, pouzdanu, održivu i prilagodljivu infrastrukturu, uključujući regionalnu i međugraničnu infrastrukturu, kako bi se podržali ekonomski razvoj i ljudsko blagostanje, sa fokusom na jeftinom i jednakom pristupu za sve
Cilj 10 – Smanjenje nejednakosti à 10.7: Olakšati uređenu, bezbjednu, regularnu i odgovornu migraciju i mobilnost ljudi, između ostalog i kroz primjenu planiranih i dobro vođenih migracionih politika
Cilj 13- Očuvanje klimeà 13.1: Osnažiti prilagodljivost i adaptivni kapacitet na rizike povezane sa klimatskim uslovima i prirodnim katastrofama u svim zemljama.
Cilj 16- Mir, pravda i snažne institucijeà 16.2: Okončati zloupotrebu i eksploataciju djece, trgovinu djecom i sve oblike nasilja i torture nad djecom; 16.4: Do kraja 2030. značajno smanjiti nezakonite tokove novca i oružja; 16.a Osnažiti relevantne nacionalne institucije radi sprečavanja nasilja i borbe protiv terorizma i kriminala.
U Nacionalnoj strategiji održivog razvoja do 2030. godine, koja predstavlja implementacioni dokument Agende održivog razvoja 2030 u Crnoj Gori, kao najznačajniji problemi u oblastima koje potpadaju pod politike obuhvaćene oblašću unutrašnjih poslova akcenat je na pravima i položaju migranata, borbi protiv organizovanog kriminala, posebno u oblasti trgovine ljudima i nelegalnog protoka oružja. Čitav jedan segment NSOR-a se odnosi na sprečavanje i ublažavanje uticaja prirodnih katastrofa, posebno na definisanje finansijskog i strateškog okvira neophodnog za suočavanje sa svim vrstama prirodnih katastrofa.
Strateški cilj 1.1 Unaprijediti demografska kretanja i smanjiti demografski deficit
Mjera 1.1.2 Spriječiti i ublažiti efekte migracija SDG 10 (10.7)- ciljni ishodi:
Strateški cilj 2.3 Razvijati državu kao efikasnu vladavinu prava
Mjera 2.3.2 Obezbijediti uslove za eliminaciju korupcije, organizovanog kriminala, kriminala i terorizma SDG 16 su sledeći:
Strateški cilj 3.6 Ublažiti uticaje prirodnih i antropogenih hazarda
Mjera 3.6.1 Unaprijediti razumijevanje rizika od hazarda; Mjera 3.6.2 Jačati institucionalni okvir za upravljanje rizicima od hazarda; Mjera 3.6.3 Investirati u smanjenje rizika i jačanje otpornosti prirodnih i društvenih sistema; Mjera: 3.6.4 Unaprijediti spremnost za odgovor na katastrofe i obnovu kroz oporavak, rehabilitaciju i rekonstrukciju. Za navedene mjere su vezani sledeći ciljni ishodi:
Uspostavljeni su sistemi za koordinisano djelovanje nadležnih subjekata u vanrednim situacijama i za primjenu planova za upravljanje rizicima i adaptaciju na klimatske promjene.
Politika unutrašnjih poslova se u pregovorisma sa EU kroz oblasti pravde, slobode i bezbjednosti sprovodi primarno kroz ispunjavanje političkih kriterijuma u okviru „Kopenhaških kriterijume“ koje je Evropski savjet definisao 1993.
Politika unutrašnjih poslova predstavlja sastavni dio pravne tekovine EU u Poglavlju 24 „Pravda, sloboda i bezbjednost“, koje je, zajedno sa Poglavljem 23 „Pravosuđe i temeljna prava“ osnova pregovaračkog okvira između Crne Gore i EU iz 2012, kojim je Crna Gora započela pregovore o pristupanju, [1], Prema Generalnoj poziciji EU o pregovorima sa Crnom Gorom, ova dva poglavlja diktiraju dinamiku ukupnog napretka pregovaračkog procesa zbog povezanosti sa osnovnim vrijednostima na kojima je EU uspostavljena, kao i činjenici da eventualni nedostatak napretka u ispunjavanju postavljenih mjerila u navedenim poglavljima može dovesti do usporavanja cjelokupnog pregovaračkog procesa. Fokus Crne Gore u sprovođenju politike unutrašnjih poslova je na dostizanju evropskih standarda, primarno kroz ispunjavanje privremenih mjerila, preporuka iz akcionih planova, kao i preporuka ekspertskih misija EU, i usklađivanje strateških dokumenata sa strateškim okvirom EU.
Posebno je značajno ukazati na saradnju sa Agencijom za evropsku graničnu i obalsku stražu (nekadašnji FRONTEX), na rješavanju graničnih pitanja, sprečavanju nelegalnih migracija, prekograničnog kriminala i readmisiji lica koja nezakonito borave u Crnoj Gori.
Poglavlje 24 – Pravda, sloboda i bezbjednost
Privremena mjerila za Poglavlje 24 koja se odnose na postizanje usklađenosti sa zahtjevima Eu u oblasti regularnih i neregularnih migracija, azila, vizne politike, polju Šengena i vanjskih granica. Posebno su obimne obaveze u okviru privremenih mjerila koje se odnose na usklađenost sa zahtjevima EU na polju policijske saradnje i borbe protiv organizovanog kriminala, borbe protiv terorizma i saradnje u oblasti droga.
Preporuke u okviru Akcionog Plana za poglavlje 24, koje se odnose na oblasti migracija, azila, vizne politike, vanjske granice i Šengena. Oblast migrantske politike, uzimajući u obzir globalna dešavanja i izazove sa kojima se suočava EU i zemlje regiona, zajedno sa uvođenjem Šengenskog informacionog sistema i drugih inivacija vezanih za IT koje predstavljaju evropski standard, zahtjeva ulaganje značajnih finansijskih sredstava.
Politika unutrašnjih pslova je jednim dijelom zastupljena i u Poglavlje 27- Životna sredina i klimatske promjene
Nacionalna strategija za transpoziciju, sprovođenje i primjenu pravne tekovine EU u oblasti životne sredine i klimatskih promjena s Akcionim planom za period 2016-2020. godinu koja predstavlja sveobuhvatan strategijski okvir za Pregovaračko poglavlje 27 – Životna sredina i klimatske promjene sadrži i potpoglavlje – Civilna zaštita. Kako bi se ostvarila puna usklađenost s pravnom tekovinom EU, Crna Gora intezivno radi na unapređenju administrativnih kapacitete nadležnih organa radi usklađivanja nacionalnog sistema civilne zaštite sa sistemima, standardima i dobrom praksom država članica EU. Potrebno je poboljšati tehničke i materijalne resurse, prvenstveno daljim opremanjem i obukom osoblja zaposlenog na poslovima civilne zaštite i ostalog relevantnog osoblja, u cilju postizanja odgovarajuće spremnosti za efikasnu podršku u smanjenju rizika od katastrofa. Takođe, u narednom periodu je potrebno izgraditi neophodne kapacitete za blagovremeno i kvalitetno vršenje nacionalne procjene rizika, kao i sprovesti planiranje upravljanja rizikom i procjenu sopstvenih kapaciteta za upravljanje rizikom.
IZVJEŠTAJ EVROPSKE KOMISIJE O CRNOJ GORI ZA 2019
U okviru Izvještaja koji je pripremila Evropska komisija, konstatuje se da je u okviru Poglavlja 24 postignut napredak, primarno u saradnji pravosudnih organa, borbi protiv organizovanog kriminala, pranja novca, finansijskih istraga i privremenog oduzimanja imovine stečene kriminalom. Preporuke se odnose na potrebu sprovođenja daljih aktivnosti u borbi protiv organizovanog kriminala, trgovine ljudima i cigaretama. Poseban značaj je stavljen na potrebu jačanja kapaciteta za suočavanje sa povećanim nivoom migracija i društvene integracije izbjeglica.U odnosu na Poglavlje 27 i oblast civilne zaštite ukazano je da Crna Gora ima razvijen strateški okvir za smanjenje rizika od prirodnih hazarda. Pored toga, ukazano je na potrebu većeg učešća Crne Gore u Mehanizmu civille zaštite EU, čiji je CG član od 2015., kao i uvezivanja sa svim ostalim sistemima i uslugama koji postoje na nivou Evropske unije.
Strategiju EU integrisanog upravljanja granicom- kojom se uvodi novi evropski koncept integrisanog upravljanja granicom i koji je zasnovan na 11 strateških komponenti i 3 horizontalne teme, koje moraju biti pokrivene prilikom pripreme i operacionalizacije nacionalnih strateških dokumenata koji se bave upravljanjem granicom
Evropska Agenda za Migracije iz 2015. godine– agendom se adresiraju neposredni izazovi sa kojima se suočava EU u oblasti migracija, primarno se definišu načini boljeg upravljanja u srednjoročnom i dugoročnom periodu tokovima nelegalnih migracija, granica, pitajem azila i legalnih migracija.
Evropska Agenda za Bezbjednost– primarni akcenat agende se odnosi na borbu protiv terorizma, organizovanog kriminala i sajber-kriminala, kao međusobno povezanih oblasti sa veoma izraženom pograničnom dimenzijom, gdje zajednička akcija na nivou EU može da postigne značajne rezultate.
Strategija EU protiv nelegalnog posjedovanja oružja, malokalibarskog i lakog napružanja i municije iz 2018-osnovni cilj strategije se ogleda u sprečavanju i suzbijanju nelegalne trgovine navedenim kategorijama oružja i promoviše odgovorno i racionalno postupanje prilikom legalne trgovine oružjem.
Evropski pakt za međunarodnu borbu protiv trgovine narkoticima (https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/policies/organized-crime-and-human-trafficking/drug-control_en) – pakt teži postizanju što većeg nivoa koordinacije između zemalja članica EU i jačanju raspoloživih resursa u borbi protiv nelegalne trgovine narkoticima.
Strategija EU za eliminaciju trgovine ljudskim bićima 2012-2016 sa dopusnkim aktom iz 2017. godine i „Reporting on the follow-up to the EU Strategy towards eradication of trafficking in human beings and identifying further concrete actions’, kojim se identifikuju ključne oblasti u kojima je potrebna intervencija, sve u cilju prekidanja tokova i mehanizama kojima se vrši trgovina ljudima.
Bijela knjiga za bezbjednost na putevima do 2050. godine- ovim dokumentom planiran je dugoročni cilj – nulta stopa smrtnosti u saobraćajnim nezgodama do 2050.godine;
Prioriteti za EU 2020-2030- dokument je fokusiran na razvoj zakonske regulative i povećanja bezbjednosti najugroženijih učesnika u drumskom saobraćaju.
[1] AD 23/12 CONF –ME 20/12 GENERAL EU POSITION Ministerial meeting opening the Intergovernmental Conference on the Accession of Montenegro to the European Union (Brussels, 29 June 2012)
odnosi se na 142 države i obuhvata sva pitanja koja se odnose na trgovinu ljudima
IOM World Migration Reportprikaz globalnih trendova i problema u oblasti migracija
Global Passsport Power Rankprikaz slobode kretanja na globalnom nivou
Freedom House-Freedom in the Worldprikaz nivoa sloboda u 210 država i teritorija svijeta
The Human Freedom Index-Cato Instituteprikaz nivoa ljudskih sloboda na globalnom nivou zasnovanog na ličnim, građanskim i ekonomskim pravima
Democracy Indexzasnovan na građanskim slobodama, funkcionisanju izvršne vlasti i slobodnim izborima
Strategija za smanjenje rizika od katastrofa 2018-2023
Strategija za borbu protiv trgovine ljudima za period 2019-2024
Strategija integrisanog upravljanja granicom 2020-2024
Strategija upravljanja ljudskim resursima u Upravi policije 2019-2024
Program poboljšanja bezbjednosti u drumskom saobraćaju 2020-2022
Strategija reintegracije lica vraćenih po osnovu sporazuma o readmisiji 2016-2020
Strategija za integrisano upravljanje migracijama u Crnoj Gori za period 2017-2020
Politika unutrašnjih poslova, koja se primarno nalazi u nadležnosti Ministarstva unutrašnjih poslova, u skladu sa prioritetima definisanim u Strategiji nacionalne bezbjednosti iz 2018. godine, kao krovnom strateškom dokumentu čije je donošenje predviđeno ustavom, najveći značaj stavlja na razvoj efikasnog i održivog nacionalnog bezbjednosnog sistema, prevenciji i suzbijanju prijetnji i izazova koji mogu uticati na bezbjednost Crne Gore, kao i potrebi daljeg jačanja otpornosti, civilne spremnosti i sposobnosti za upravljanje krizama.
O značaju ove politike govori i Srednjoročni program rada Vlade 2018-2020. u dijelu kojim se definiše borba protiv organizovanog kriminala kroz povećanje broja neutralizovanih kriminalnih grupa i razriješenih krivičnih djela. Cilj je da budu poboljšani i rezultati u sprečavanju krijumčarenja, zloupotrebe i zaplijene droga. Akcenat je i na unapređenju sistema integrisanog upravljanja granicom, prihvatanjem standarda za usklađivanje sa sistemom IBM EU i za pristupanje Šengenskom prostoru, izgradnjom granične infrastrukture, graničnim prelazima i pograničnom saobraćaju Crne Gore sa susjednim državama. Takođe, SPRV-om je predviđeno smanjenje broj saobraćajnih nezgoda, stradalih i povrijeđenih lica u njima. Pored toga, akcenat je na unapređenju sistema zaštite i spašavanja kroz nabavku sredstava, opreme, učešće na vježbama, obukama, unapređenju saradnje s operativnim jedinicama za zaštitu i spašavanje.
Poseban značaj za planiranje ove politike pripada i graničnoj i migracionog politici definisanoj u okviru Strategije za integrisano upravljanje granicama 2020-2024 i Šengenskom akcionom planu, u dijelu koji se odnosi na usklađivanje sa propisima EU u navedenoj oblasti. Primarno je važna saradnja Crne Gore sa Agencijom za evropsku graničnu i obalsku stražu i Sporazum o statusu sa Evropskom Unijom koji omogućava raspoređivanje timova Agencije duž granica Crne Gore sa EU.
Kako zbog savremenig geopolitičkih trendova, tako i zbog činjenice da je migraciona politika u središtu interesovanja EU, za Crnu Goru je naročito važno obezbjeđenje što većeg nivoa poštovanja prava koja pripadaju migrantima, jačanje saradnje i koordinacije između državnih i lokalnih organa, kao i međunarodnih i nevladinih organizacija koje se bave migrantima i povratnicima u readmisiji, što predstavlja jedan od osnovnih stubova ove javne politike. Trenutno su pitanja integrisanog upravljanja migracijama i readmisije adresirani sa dva različita starteška dokumenta (Strategija reintegracije lica vraćenih po osnovu sporazuma o readmisiji 2016-2020. i Strategija za integrisano upravljanje migracijama u Crnoj Gori za period 2017-2020. , ali je opredjeljenje resora da, u skladu s dobrim principima planiranja politika, naredni ciklus politika posveti sačinjavanju jednistvene strategije koje bi rješavala ove teme.
Promovisanje politike dobrosusjedskih odnosa i saradnje na regionalnom i globalnom nivou, predstavlja još jedan od prioriteta ove politike, što se posebno odnosi na saradnju sa drugim državama Zapadnog Balkana u svim pitanjima od bezbjednosnog značaja. Primjer takve saradnje je oblast kontrole oružja i municije, čime Crna Gora u potpunosti ispunjava preuzete regionalne (Berlinski proces) i međunarodne obaveze, naročito kroz implementaciju Strategije za suzbijanje nedozvoljenog posjedovanja, zloupotrebe i trgovine, malokalibarskim i lakim oružjem i municijom 2019-2025.
Sprečavanje, smanjenje i adekvatan odgovor na različite vrste prirodnih i drugih katastrofa, primarno kroz jačanje kapaciteta društva i državnih institucija, predstavlja još jedan od veoma važnih stubova konkretne javne politike, posebno kroz sprovođenje Strategije za smanjenje rizika od katastrofa 2018-2023, kojom se ispunjava i set međunarodnih obaveza iz domena tzv.“Sendai“ okvira UN.
Neke od važnijih tema koje su se iz strateškog okvira pretočile u pravni su sljedeće: dok se strateškim dokumentom primarno teži očuvanju bezbjednosti građana, borbi protiv organizovanog kriminala, osiguranju granične bezbjednosti, potrebe usklađivanja pravnog okvira sa standardima EU i jačanje unutrašnje organizacije i integriteta UP, sama javna politika se ostvaruje sprovođenjem Zakona o unutrašnjim poslovima koji, između ostalog, definiše osnove djelovanja Uprave policije. Posebno mjesto pripada jačanju aktivnosti policije u borbi protiv diskriminacije osjetljivih društvenih grupa i većem niovu zastupljenosti žena u strukturama UP. Jačanje organizacionih i kadrovskih kapaciteta Uprave policije, posebno u borbi protiv organizovango kriminala, pri čemu značajno mjesto pripada borbi protiv trgovine ljudima, predstavljaju osnove politike unutrašnjih poslova. Postojeći strateški okvir definiše osnovne mjere u cilju prevencije, edukacije kadrova i identifikacije žrtava trgovine ljudima. Rezultat navedenih mjera je veći nivo identifikovanih i procesuranih slučajeva trgovine ljudima, koji je u 2018. godini iznosio 30 slučajeva. Uspostavljanje saobraćajnog sistema koji treba da obezbijedi očekivani kvalitet, uz stalno smanjenje, kako broja saobraćajnih nezgoda, tako i broja poginulih i povrijeđenih učesnika u drumskom saobraćaju (smanjenje od 50% poginulih do kraja 2020. godine), predstavlja još jedan od prioriteta javne politike.
Projekat “Jačanje kapaciteta za ubrzanje procesa pregovora Crne Gore sa Evropskom unijom”, finansira norveško Ministarstvo vanjskih poslova, a sprovodi Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP).
(C) 2020. Javnepolitike.me. Dizajn i razvoj: Studio 081.me
